Slotweekeinde 2013: Brussel

Het 'slotweekeinde' vormt de traditionele afsluiting van het studiejaar voor de masteropleidingen Architectuur en Interieurarchitectuur. Het doel van de korte, maar intensieve reis lag dit keer naast de deur: Brussel. Variërend op het thema dat de afgelopen jaren als leidraad diende voor de slotweekeinden - 'steden in transitie' - stonden op vrijdag twee onderwerpen centraal: de wijkgeoriënteerde ingrepen rond het centrum van Brussel en de reeks vernieuwingsprojecten in de lange Kanaalzone. Het hoe en wat van deze onderwerpen werd 's ochtends uit de doeken gedaan door Roeland Dudal van Architecture Workroom Brussel in het Atelier van de Vlaams Bouwmeester.
Dudal plaatste de actuele ontwikkelingen in perspectief door een verhelderende verhaal over de planningsgeschiedenis van Brussel te presenteren, inclusief de politieke, territoriale en gemeenschapsgrenzen die zich in het gebied van Brussel en omstreken manifesteren.
De rest van de dag vormde een tocht langs kenmerkende sites (spreek op z'n Vlaams uit als: sietus) waar de transities zich voor onze ogen voltrokken.

Voor de eerste overnachtingen was een bijzondere plek buiten Brussel uigekozen: een stoer vormingscentrum in een onvervalste 'beton brut'-uitvoering die toentertijd (het vormingscentrum is gebouwd in de periode 1964 - 1971) zeker zeer hip is geweest. Op één van de avonden konden we een try-out van het nieuwe programma van het kleinkunsttrio Hermitage bijwonen. En aansluitend natuurlijk napraten aan de bar met echte Belgische biertjes.

Kennismaking op de galerij voor het Atelier van de Vlaams Bouwmeester.

Een voorbeeld van een gerealiseerd wijkproject. Aglaee Degros staat klaar
om een toelichting te geven.

Gedoogde, zwarte autohandel. De 'occasions' gaan vooral naar ...

... Afrika.

Nieuwe, druk bezochte markt in de oude vleesmarkthallen.

Nieuwbouw in de kanaalzone.

Nabij "Tour & Taxis"; er liggen nog steeds flinke sites te wachten op
reconversie en nieuwe bestemmingen.

Op zaterdag ging de reis naar Leuven om het gerealiseerde vernieuwingsproces rond het station te bekijken. Hoewel het project nog niet is afgerond - de inrichting van een park aan de oostzijde van het spoortracé met een fietsverbinding over het spoor heen laten op zich wachten -  geeft het nieuwe stationsgebied wel een goede indruk voor wat betreft de verweving en afwikkeling van de verschillende verkeersstromen. De letterlijke transparantie van de verkeersknoop biedt heldere doorgangen en doorzichten waardoor de onderlinge positie van alle onderdelen goed ervaarbaar is.

's Middags stond een bezoek aan het Brusselse Bozar op het programma. Bob van Reeth had als eerste Belgische architect een solo-tentoonstelling in deze kunsttempel. De tentoonstelling bood een overzicht van het oeuvre dat hij met de Architectuur Werkgroep heeft gemaakt.

Pleinwandproject van De Sola-Morales naast het station in Leuven.

De 'andere' kant van het station: nieuwe inrichting van de ruimte met
nieuwe gebouwcomplexen, o.a. van Search.

Zichtbaarheid van de programma-onderdelen.

De docenten luisteren aandachtig en welwillend.

Stefan Bendiks geeft uitleg over het - mede door Artgineering ontworpen - nog
 te realiseren park en de beoogde fietsverbinding met de overzijde

Te vroeg of te laat voor het openlucht college?
M Museum van Stefan Beel.

Tableau vivant op het terrein van de faculteit der Sociale Wetenschappen,
naast studentenhuisvesting van Bob van Reeth (links).

De terugreis op zondag ging via een detour langs "La Grand Hornu", een vroeg-industriële site op een mijnbouwconcessie van Henri Degorge (1774- 1832). Naarmate zijn bedrijven meer succesvol werden, liet hij meer voorzieningen voor de mijnwerkers en arbeiders bouwen. Ook realiseerde hij scholen, reparatie-werkplaatsen en - zeker voor die tijd - ruime woningen voor 'zijn' mensen. Het hele complex werd in een sober Neo-classicisme uitgevoerd, waardoor je onwillekeurig de indruk krijgt dat je in een 'olympisch' project bent beland. Behalve een bijzondere historische plek is het nu ook een culturele plek; in een deel van de gebouwen is het MAC gevestigd, het Musée des Arts Contemporains van de Franstalige gemeenschap.

Le Grand-Hornu: entreegebouw.

Le Grand-Hornu: het plein waar omheen voorzieningen waren aangelegd.

Standbeeld van de stichter: Henri Degorge.

Straatbeeld met woningen voor de arbeiders.

Pre- of post-Bofill?

Drie dagen met verschillende vormen en stadia van transitie en reconversie vormden een mooie afsluiting van het studiejaar.

Ko Jacobs

Eerste lichting afstudeerders van de master Interieurarchitectuur [C]r Corpo reality

Robert van Middendorp

Sociale herbestemming Sebastianus en Fabianuskerk

extern begeleider Ton Matton

http://www.mattonoffice.org/MattonOffice/contact.html

De thesis van Robert gaat over ‘het ambacht van de architect’. Wat is het gereedschap van de architect. Zijn dat ambachtelijke vaardigheden of gaat het over de rol van de architect in een ontwerpproces. Zijn zoektocht in zijn afstuderen gaat over zijn rol als architect.

In het afstudeerproject is hij op zoek gegaan naar een andere vorm van herbestemming voor een monumentale kerk in Apeldoorn.

Onder andere door veel aanwezig te zijn in de buurt, en het afnemen van 260 interviews. Daarbij heeft Robert ook de vraag gesteld wat buurtbewoners goede en juist niet gewenste herbestemmingen vonden voor de kerk. De antwoorden van de geïnterviewden waren heel erg voor de hand liggend, wat ze niet wilden ook. Aan de hand daarvan heeft Robert een aantal scenario’s in beeld gebracht. Maar dat was niet de hoofdzaak van dit project.

 De onderzoeksvraag is; hoe herstel ik als ontwerper de sociale cohesie in de buurt die weg viel toen de kerk verdween.

 Robert heeft vervolgens van de kerk weer een ontmoetingsplaats willen maken, door deze meer te openen.Hij heeft een betonnen element toegevoegd, en dat door laten steken naar de tuin. Het komt daar uit in een park. Daar bevinden zich pluk- en eettuinen. Asielzoekers bewerken samen met buurtbewoners en jongeren van de nabij gelegen Mbo opleiding de tuinen. De maaltijden die vervolgens gezamenlijk worden bereid worden geënsceneerd in de kerk die nu fungeert als overdekt plein.Eten is een goed middel om mensen samen te brengen. Robert introduceert het eten uit gezamenlijke kommetjes om mensen met elkaar in contact te brengen. Daarvoor heeft hij als keramist een kom ontworpen die alleen maar samen doorgegeven kan worden. Het kommetje is daarmee ook ruimte, ruimte tussen twee mensen. Je hebt elkaar nodig om het door te geven.

Mirna Koghee

Interieur zonder licht

een literair, praktisch en ontwerpend onderzoek naar het stimuleren van gedrag door middel van het prikkelen van de zintuigen.

extern Begeleider Fons Kooymans

http://www.fonskooymans.com/

Het onderzoek van Mirna gaat over omgevingspsychologie. Het zijn harde data waarmee tot nu toe alleen omgevingspsychologen een adviserende rol vervullen in interieuropgaven. Mirna heeft zich deze materie eigen gemaakt en theoretisch onderzocht in haar thesis. In haar afstudeerwerk heeft ze met deze kennis willen onderzoeken of je er ook mee kunt ontwerpen; een onderzoek naar het ontwerpen van een brainstormruimte waarbij in het brainstormen geen gebruik kan worden gemaakt van non verbale communicatie.In het donker kun je alleen maar luisteren, voelen en ruiken. In het donker wordt je meer op jezelf terug geworpen. Het donker vertraagt de tijd en versnelt het creatieve proces. Donkere ruimtes laten meer ruimte voor conclusies.

Mirna’s onderzoeksvraag hierbij was;  kan ‘ruimte’ de zintuigen stimuleren en welk effect brengt dit teweeg?

De brainstormruimte is 10 bij 10  meter groot. Interessant in de presentatie is het beeld waarbij de verschillende vloeroppervlaktes van de opeenvolgende fasen in het scenario op elkaar zijn gestapeld. Dit werd aangevuld met een ruimtelijk beeld van de routing.  Interessant aan het onderzoek van Mirna is dat het laat zien dat je als interieurarchitect ook ander gereedschap kunt inzetten, tools die nu in de interieurarchitectuur nog niet voor handen zijn. Er is heel veel, voor interieurarchitecten nieuwe, kennis naar boven gebracht in dit onderzoek. 

The Production of Well Being - reprise

De inzending van de masteropleiding Architectuur aan de Internationale Architectuur Biennale Rotterdam in 2012 is via onderstaande link te bekijken.

The Production of Well Being

Meer achtergrond informatie over "The Production of Well Being" en het statement dat de inzending begeleidde, is te vinden bij de posts in deze weblog van april 2012.

Vitra in de zomer

Wie het advies opvolgt om onderweg naar een zuidelijke vakantiebestemming Vitra in Weil am Rhein te bezoeken, zoals op 28 juni op de facebookpagina van ArtEZ master Architectuur werd gesuggereerd, kan ook het nieuwe project van Renzo Piano op het Vitra-terrein bestuderen.

Afbeelding Renzo Piano Building Workshop

Een korte beschrijving van het project van Renzo Piano is via deze link te vinden. Ook staan daar meer afbeeldingen van het project.

Overigens, wie zich wil voorbereiden op een bezoek aan de tentoonstelling over Louis Kahn bij Vitra, kan een Nederlandse inleiding vinden via deze link. Ook staan er een paar mooie afbeeldingen in de tekst.

ARTEZ FINALS 2013