Quatremère de Quincy in de bergen

Bouwen in de bergen spreekt bij ons Nederlanders, als bewoners van een platte delta, sterk tot de verbeelding. In de "links" onderaan deze blogpost wordt verwezen naar twee projecten in de Alpen die een vrijwel tegenovergestelde benadering kiezen. In het ene geval wordt een geprefabriceerde capsule boven op een berg gemonteerd; in het andere wordt een villa volledig in de berg in gegraven.

Kröller-Müller Museum spot weblog ArtEZ Academie van Bouwkunst

Van de facebookpagina van het KMM:

Zie blogpost van 28 augustus 2013.

Mooi portfolio

Geniet van de fraaie foto's in het portfolio van Cao | Perret Studio.

De atmosfeer van lucht

Lucht is lucht, zou je zeggen, als je er niet teveel over nadenkt. 's Morgens bij het wakker worden, is lucht niet iets waar je lang bij stilstaat, áls je er al bij stil staat. Lucht is een vanzelfsprekend gegeven, zoals ademen, je hartslag en zoveel meer dingen.
Het kan ook heel anders zijn. Voor de slachtoffers van de gasaanval in Syrië was lucht niet zomaar meer lucht. Lucht, de vanzelfsprekende levensadem, was verraden, vervuild, vergiftigd. Nauwelijks waarneembaar, dat vergif in de lucht, maar met dodelijk effect.

Maar laten we proberen deze afschuwelijk zaken hier even terzijde te leggen en terug te komen op de eerste woorden: lucht is lucht. Zelfs als lucht lucht is, kan er toch nog verschil worden gemaakt tussen 'gewone' lucht en bijvoorbeeld verwarmde lucht waarmee een luchtballon kan opstijgen. Of, een ander voorbeeld, 'kunstzinnige' lucht, zoals die momenteel is in te ademen in het meest recente project van Christo in de Gasometer in Oberhausen. Het begrip 'Gasometer' klinkt in deze context wellicht verdacht, maar is gelukkig alleen maar de naam van het bouwwerk: de lege gashouder.

De Gasometer in Oberhausen.

De kunstenaar Christo is vooral bekend van het inpakken van gebouwen, bruggen, eilanden en wat dies meer zij. In het geval van de Gasometer is niet het gebouw ingepakt, maar - om het krom te zeggen - de binnenkant. Christo heeft als het ware een gigantische ballon in de Gasometer opgeblazen. De binnenzijde van de "Big Air Package", zoals het officieel heet, is te betreden. En, om het maar direct te verklappen, het effect is overweldigend.

Door de ronde vormen en de uniforme witte kleur van het materiaal zijn er amper aanknopingspunten om de maat van de ruimte te bepalen. Het is als een helderwitte schemering waarin je pas na goed kijken contouren en vormen gaat herkennen. De Big Air Package wordt aan de bovenzijde via daklichten verlicht. Als er een wolk voor de zon schuift, is dat in de gehele ruimte direct te ervaren. Ook het geluid draagt  bij aan het vervreemdende effect. Er heerst in de binnenruimte een serene rust; de geluiden sterven op een gedempte manier weg. Alleen bij hardere geluiden klinkt een zachte echo.

Blik omhoog, tussen de buitenwand van de Gasometer en de Big Air Package.

De bijzondere atmosfeer in de Big Air Package dringt via alle zintuigen het lichaam binnen, net zoals de lucht die je inademt. In deze ruimte lijkt het of lucht toch niet zomaar lucht is, maar de drager van een bijna onaardse atmosfeer.

Ko Jacobs

Opening studiejaar 2013-2014 | Master Architectuur

Het was als een tijdscapsule; ineens stonden we allemaal in 1941, in een door de Duitsers opgetrokken nepboerderij waar sinds de bouw eigenlijk niets aan veranderd was. Hans Jungerius van Stichting GANG had ons naar binnen geleid en bracht met zijn verhalen de 'Fliegerhorst Deelen', één van de grootste Duitse vliegvelden uit de Tweede Wereldoorlog, weer tot leven. Tijdens een wandeling over het terrein van het voormalige vliegveld liet hij sporen zien van de oude taxibanen, vliegtuighangars en spoorlijnen. De gebouwen die bij het Duitse vliegveld hoorden, waren allemaal gebouwd als kleine boerengehuchten, zodat ze door de geallieerde bommenwerpers niet als vijandige bebouwing herkend zouden worden.

De wandeling maakte deel uit van de start van studiejaar 2013-2014 van de master Architectuur. Vóór de wandeling hadden de hoofddocenten van de ontwerpateliers hun studieopgaves toegelicht.

Roeland Dudal van Architecture Workroom en Barbara Lippens (beiden uit Brussel) vertelden over de dringende behoefte aan goede schoolgebouwen in de kanaalzone westelijk van het centrum van Brussel.

Peter Defesche van OD205 (Delft) presenteerde zijn actuele opgave voor wonen en zorg. Hij gaat het atelier samen met Marc Reniers van M3H (Amsterdam) begeleiden.

Beide ateliers vormen het ontwerpprogramma van het 2e en 3e studiejaar. Voor het eerste studiejaar vertelden Gert Anninga en Lars van Es over hun ontwerplaboratorium "Materiaal".

Schetsen gemaakt door Johan Meeus (docent Landschap) tijdens
de wandeling over Buitenplaats Koningsweg.

Na de wandeling kregen Bas Driesen en Thijs van Spaandonk het woord over het onderzoeksprogramma in het 3e jaar. Nu de zes Academies van Bouwkunst een netwerklectoraat hebben, is het 3e jaars onderzoeksprogramma gekoppeld aan jaarthema van het lectoraat: het metabolisme van de stad. Dit thema is weer een uitwerking van het onderwerp van de IABR 2014: Urban by Nature. Beoogd wordt om de resultaten van het 3e jaars programma te presenteren op de IABR 2014.

Aansluitend kregen de studenten het woord. Maike Wichern vertelde over haar belevenissen bij de workshop "de week van het lege gebouw", waarbij de voormalige behuizing van Europol in Den Haag onder de loep werd genomen op mogelijkheden voor reconversie en hergebruik.

Koen Geraedts en Niels Metitawaer vertelden over de summerschool in Straatsburg: "No Man's Land, No Man's Water" (zie de blogpost van 22 augustus 2013). Hun verslag was niet minder dan een uitnodigend advies aan de andere studenten om in ieder geval één keer in je studietijd van zo'n prachtige mogelijkheid als een internationale workshop gebruik te maken.

De dag werd afgesloten met een barbecue verzorgd door Dynamic Food, één van de 'bewoners' van Buitenplaats Koningsweg. De weg terug naar huis was als de landing van de tijdscapsule; we stonden weer met beide voeten op aarde in onze eigen realiteit.

Ko Jacobs

Schetsen van Johan Meeus.