zondag 27 januari 2013

Plein13 - Presentatie

Een straffe, noordoosten wind, een paar graden vorst en 's morgens stonden de ijsbloemen op de binnenkant van het slaapkamerraam. Die bloemen waren wonderlijk gevormd en telkens weer anders. Toen, bijvoorbeeld in de strenge winter van 1963, was het ijs niet alleen buiten, op de sloten en de vijvers, maar ook binnen op de ramen, voordat de kachel flink werd opgestookt. Nu houdt het dubbele glas de vorst letterlijk buiten de deur.

De verwondering over ijs, de vormen en structuren van ijskristallen, was duidelijk terug te vinden in de presentatie van de workshops van Plein13. Niet eerder waren de vorst, de winter, het ijs en de sneeuw zo nadrukkelijk aanwezig in de producten van het Plein. Achteraf gezien misschien ook niet zo vreemd; op de dagen van de workshop kwam het kwik niet boven 0˚C. En de sneeuwdeken op het terrein rond het gebouw De Transformatie vormde een uitnodigend decor voor waarneming en experiment.

Dit gold nog wel het meest voor de presentatie van de workshop '8Billion City', waarin prachtige video-opnamen van ijsstructuren een utopische skyline van een stad verbeeldden. De projectie van deze skyline samen met beelden van smeltende suikertorens en diep ingezoomde organische en blobachtige structuren, riepen een verleidelijke, futuristische wereld op om in weg te dromen.

Workshop Zwarte gaten en zeepbellen.
Foto Moniek Otten
Ook in de workshop 'Zwarte Gaten en Zeepbellen' speelde de kou een rol. De studenten hadden met speciaal isolatiefolie pakken ontworpen die de barre kou konden trotseren. Tenminste, zo lang ze het traditionele advies om kou te bestrijden - "share bodily warmth" - maar negeerden, want als het folie de huid raakt, gaat de isolerende werking direct verloren. Dit inzicht leidde weer tot ingenieuze 'constructies' op en rond het lichaam.

De kelder van De Transformatie was het domein van de workshop 'Onvindbaar'. Hier werd doorgeborduurd op thema's als onzichtbaarheid, (tijdelijke) verhulling, maskers en "je ziet niet wat je ziet". Vervreemding van dagelijkse objecten door ongebruikelijke materialen zette de oppervlakkige beschouwer op het verkeerde been. Ook hier speelden de eigenschappen van materialen (en hun verschillende toestanden, zoals bij ijs en water) een belangrijke rol.

In de discussie na de presentaties van de workshops werd gereflecteerd op de thema's van Plein13: lichtheid en utopie. Over lichtheid was iedereen het eens; in allerlei vormen en verschijningen was dat in het proces ervaren door de studenten en terug te zien in de producten. Het begrip utopie leidde tot meer discussie. Wel werd duidelijk dat "dé utopie" niet (meer) bestaat. Voor studenten architectuur is het tegelijkertijd wel goed zich bewust te worden van hun 'individuele utopie', omdat het beeld van de utopie een compas kan vormen voor hun ontwikkeling en de positie die ze willen innemen in het veranderende werkveld. Dat huidige werkveld werd - met een knipoog naar de publicatie van Freeman Dyson - "Infinite in all directions" genoemd.

In het nagesprek bij de borrel diende zich, zoals gebruikelijk, de mooiste conclusie aan. Na discussies over utopie, dystopie en heterotopie, werd het onderwijsmodel van het Plein als een bijzondere onderwijs-heterotopie gekarakteriseerd. Een tijdelijk, eenmalig en afgezonderd verblijf dat geen sporen nalaat; een lokatie waar aan wordt gesloopt en verbouwd en die morgen in een andere conditie verkeerd; een ritueel (inwijdings)proces in de ontwikkeling tot het beroep; allemaal kenmerken die passen in wat onder een heterotopie wordt verstaan. Uiteindelijk waren de docenten het hierover eens: het Plein is een unieke onderwijsformule die de Academie van Bouwkunst moet blijven koesteren.

Plein13 is voorbij. Wat nu rest is de productie van een (digitale?) publicatie van de workshops. Die zal naar verwachting over enkele maanden zijn gerealiseerd.

Ko Jacobs




donderdag 24 januari 2013

dinsdag 15 januari 2013

Plein13: Lichtheid & Utopia


Zaterdag 12 januari was de aftrap van Plein13. 'Plein' is het jaarlijkse januariprogramma van de masteropleiding architectuur. Het programma is een op zichzelf staande onderwijsactiviteit met jaarlijkse wisselende onderwerpen. Tijdens de startbijeenkomst gaf gastcurator Martine de Wit, architect van DUS architects uit Amsterdam, een toelichting op het thema van Plein13 en op de opzet van de workshop. Net als vorig jaar is gekozen voor een lokatie buiten de Academie waar de studenten bijna vijf dagen (en nachten) in afzondering zullen werken aan hun projecten.



Lichtheid & Utopia, zo werd tijdens de openingsbijeenkomst opgemerkt, zijn geen begrippen die direct in elkaars verlengde liggen. Een utopie heeft vaak juist iets zwaars door de volledigheid waarnaar wordt gestreefd in de voorstelling die ervan wordt gegeven. Maar beide begrippen hebben voor Plein13 wel een gemeenschappelijke basis: de poging om even te ontsnappen aan de (momenteel) relatief sombere werkelijkheid van alledag.
Onderwijscoördinator Bob Zanders en gastcurator Martine de Wit hebben drie docentenkoppels uitgenodigd die ieder met een andere invalshoek het thema gaan benaderen.



Arne Hendriks en Ronald van Tienhoven vertelden dat ze willen voortbouwen op het project 8Billion City waar Arne met andere kunstenaars aan werkt. Terwijl Arne een sterk conceptmatig benadering hanteert op basis van de centrale vraag "What if?", heeft Ronald een meer cultuurbeschouwende invalshoek.
Ralph Brodrück hield een inleiding waarbij hij al onze zekerheden op de helling zette. Het antwoord op de vraag naar wat realiteit of 'een ding' nou precies is, blijkt niet door ons (zogenaamde) rationele denken of onze (onzuivere) empirische waarneming gegeven te kunnen worden. Voor zijn workshop Zeepbellen en zwarte gaten werd zelfs de relativiteitstheorie van Einstein aan de kant geschoven. De mede-docent van Ralph, Gerald Lindner, was zeer concreet. Hij liet in zijn presentatie veel ingenieuze oplossingen zien. De opdracht voor de studenten blijft geheim tot het begin van de workshop woensdagmiddag 16 januari.
Sarah van Sonsbeeck introduceerde het thema van de onvindbaarheid. Is het mogelijk te ontsnappen aan alle signalen die de ether vullen? Hoe dan en waar? Of wil je juist heel goed vindbaar zijn? Allemaal vragen voor de studenten die in de workshop aan de orde zullen komen. En die, benadrukte Sarah, tot producten moeten leiden. Want er zal veel gemaakt worden. Dat een snelle opeenvolging van veel beelden de indruk van zichtbaarheid wekt, maar ook weer tot onzichtbaarheid leidt, liet Borre Akkersdijk zien. In een videoclip die hij vertoonde, had niemand in de zaal Borre gezien, terwijl hij zichzelf toch 21 keer voorbij had zien komen.


De workshops lopen van 16 tot en met 20 januari.
Een week later, op vrijdag 25 janauri, van 13.00 - 17.00 uur, is de presentatie van de workshops in het gebouw 'De Transformatie', Van Oldebarneveldtstraat 90 - 92, Arnhem.


Ko Jacobs

maandag 14 januari 2013

uitnodiging presentatie Case-study master interieurarchitectuur 1 februari 2013


Met plezier nodigen wij u uit voor de presentatie van de Capsa Sensibus waarmee we de Case-study 1.0 Program of Experience afronden. 













De case-study is een belangrijk onderdeel van de masteropleiding interieurarchitectuur van ArtEZ. In de case-study werken studenten met elkaar samen aan een ontwerpend onderzoek. Bijvoorbeeld een programma van mogelijkheden in een opgave van hergebruik of onderzoek naar collectief opdrachtgeversschap. Bij deze case-study worden ook andere disciplines betrokken, zoals een omgevingspsycholoog, een beeldend kunstenaar of een sociaal demograaf. In de case-study werken studenten voor een reële opdrachtgever.

Initiatiefnemers voor het onderzoek in de case-study 1.0, Program of Experience, zijn Tineke Groen en Ellen Schild van Studio Groen+Schild. Die, vanuit de behoefte die zij zelf ervaren in de praktijk, samenwerking hebben gezocht met ArtEZ. Drie studenten van de master opleiding Interieurarchitectuur hebben in de vorm van een Case Study anderhalf jaar gewerkt aan een instrument waarmee het programma van ervaringen bij grote gebruikersgroepen in kaart kan worden gebracht. Op experimentele wijze hebben zij een onderzoekend ontwerpproces doorlopen, met de Capsa Sensibus als resultaat.

Presentatie Case-study 1.0
kantine Rhijnvis Feithlaan 50, Zwolle
Vrijdag 1 februari 15.30

Aanmelden voor het evenement doet u door een mail te sturen naar capsasensibus@gmail.com.

Graag verwelkomen we u op het evenement.

Daphne van Rosmalen
Robert van Middendorp
Mirna Koghee
Studenten master Interieurarchitectuur

Ingrid van Zanten
coördinator Interieurarchitectuur | ArtEZ Hogeschool voor de kunsten