Op vrijdag 16 december 2011 hebben derde jaars studenten Interieur-Architectuur de resultaten gepresenteerd van het theoretisch en ontwerpend onderzoek dat ze hebben gedaan in de minor ‘Frozen Music’.
In deze minor, die wordt aangeboden door de bachelor opleiding interieurarchitectuur in Zwolle, wordt het medium muziek als springplank of inspiratie gebruikt voor het medium architectuur (remediatie). Alex Manassen, docent compositieleer ArtEZ conservatorium Zwolle, is begonnen met een inspirerende lezing over voorbeelden waar muziek architectuur wordt en architectuur muziek. Bijvoorbeeld de getallensymboliek in composities van Alban Berg of muziek bij schilders als Klee en Mondriaan. Het Philipspaviljoen van Xenakis (architect en componist) waarbij de notatie van de strijkers, die een glijdende toon voortbrengen, is afgeleid van de dubbel gekromde vlakken van het paviljoen.
De studenten komen in deze minor voor het eerst in aanraking met het doen van onderzoek. Rixt Hoekstra heeft de studenten in twee sessies de beginselen van ‘Hoe doe je onderzoek’ bijgebracht. In twee workshops -theorie verbinden met maken en maken met theorie-, onder leiding van Irene Muller en Jesse van Lienen, wordt datgene wat bestudeerd is omgezet in beeld.
Op het eerste gezicht lijken er meer verschillen dan overeenkomsten te zijn tussen muziek en architectuur. Maar er zijn ook overeenkomsten.
Lourens Minnema -in Cahier #3 van DAAD Architecten, nu DLVZ/- zegt hierover:
“De eerste overeenkomst is dat beider (vormen-)taal formeel, abstract, een kwestie van structurele figuraties is die onderling naar elkaar verwijzen en zodoende intern een systeem vormen, dat zoveel samenhang vertoont dat patroonherkenning mogelijk wordt. Zowel in de muziek als in de architectuur is het mogelijk om aan te voelen wat wel en wat niet op elkaar is afgestemd, zonder dat het patroon verwijst naar iets buiten het patroon zelf. De ene toon en het ene akkoord verwijzen bijvoorbeeld naar de andere tonen en akkoorden, niet naar de instrumenten die de tonen en akkoorden voortbrengen.
De tweede overeenkomst is van geheel andere aard: zowel muziek als architectuur weten ons gevoel te beïnvloeden waardoor wij aangedaan zijn door de blootstelling eraan. Muziek en architectuur zijn zelf niet emotioneel, maar zij werken in op onze emoties. De vormentaal kan de aangesproken emoties versterken.
De muzikale structuren corresponderen tot op zeker hoogte met de ‘vormen’ van ons gevoel: hoger en lager, groei en afzwakking, stuwing en stroming, conflict en oplossing, snelheid en traagheid, optrekken en tot stilstand komen, opwinding en kalmte, koortsachtigheid en dromerigheid, het zijn allemaal vormpatronen die zowel de muziek als het gevoel kenmerken.
Is de afstemming tussen muziek, ratio, lichaam en gevoel compleet, dan versterken ze elkaar. Zo niet, dan zal het gevoel zich proberen aan te passen en de vorm die het gevoel aanneemt zich zoveel mogelijk voegen naar het vormenpatroon van de muziek. Het vormenpatroon van de muziek wordt dus gevoelsmatig niet gekopieerd of letterlijk overgenomen, maar hernomen: opgenomen op de manier waarop het gevoel daartoe bereid is”.
Eind januari zullen de resultaten van het ontwerpend onderzoek worden tentoongesteld. Waar en wanneer worden later bekend gemaakt. Hou daarom onze blogs en website in de gaten.
Eric de leeuw
coordinator Interieurarchitectuur
